Muffet McGraw đã mở đường mới với vai trò huấn luyện viên bóng rổ nữ hàng đầu, nhưng bà cho rằng vẫn cần phải làm nhiều hơn nữa.

Muffet McGraw là kiểu huấn luyện viên mà bạn ước được ngồi nghe buổi nói chuyện đội bóng của cô ấy.

Trong suốt 33 năm làm huấn luyện viên trưởng đội bóng rổ nữ tại Đại học Notre Dame, cô đã có hơn 1.000 buổi nói chuyện như vậy trong phòng thay đồ, và chỉ việc nói chuyện với cô qua cuộc gọi video trong 30 phút thôi cũng đủ truyền cảm hứng và sự tự tin.

Một cái nhìn về khả năng diễn thuyết của cô có thể được tìm thấy dễ dàng qua một tìm kiếm trên mạng về buổi họp báo NCAA Final Four năm 2019 của cô, buổi họp báo đã lan truyền rộng rãi tới hàng triệu người trên toàn thế giới. Chọn nền tảng của cuối tuần có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong bóng rổ đại học, McGraw đã đưa ra một tuyên bố về tầm quan trọng của sự hiện diện của phụ nữ.

“Chúng ta không có đủ hình mẫu phụ nữ,” cô nói, nhìn thẳng vào phòng chủ yếu là các nhà báo nam, một trong số họ hỏi tại sao cô lại có đội huấn luyện toàn nữ. “Đàn ông điều khiển thế giới. Hàng triệu cô gái chơi thể thao trên khắp đất nước, chúng ta đang dạy họ những kỹ năng sống tuyệt vời — nhưng liệu có tuyệt không nếu chúng ta dạy họ cách quan sát cách phụ nữ lãnh đạo?”

Nhìn khán giả đầy ngạc nhiên và bối rối, McGraw thể hiện sự thiếu kiên nhẫn một cách thẳng thắn và tóm tắt những khó khăn mà nhiều phụ nữ trong các ngành do nam giới thống trị phải trải qua chỉ trong đoạn video dài hai phút đó. Tổng thống Barack Obama, một người hâm mộ bóng rổ đại học và cũng là một diễn giả xuất sắc, đã đăng lại bài phát biểu của McGraw, gọi đó là “một tiếng nói mà mọi người nên nghe”.

Sinh ra tại thành phố nhỏ Pottsville ở Pennsylvania, McGraw, người đã đổi tên hợp pháp từ Ann sang biệt danh Muffet khi còn là thiếu niên, đã từng chơi bóng rổ đại học và một thời gian ngắn ở cấp chuyên nghiệp trước khi nhận công việc huấn luyện đầu tiên tại một trường trung học vào năm 1977.

Cô nhận chức huấn luyện viên trưởng đầu tiên ở tuổi 27 tại Lehigh College, rồi chuyển đến Notre Dame năm 1987. Trước khi nghỉ hưu vào tháng Tư vừa rồi, cô đã dẫn dắt đội Fighting Irish đến bảy trận chung kết vô địch quốc gia NCAA và giành hai chức vô địch. Cô có hơn 900 trận thắng trong sự nghiệp.

Trong một cuộc gọi video từ văn phòng tại trường đại học, phía sau cô là một bức tường thể hiện thành tích ấn tượng: các cúp, ảnh và bóng rổ có chữ ký trang trí khắp nơi.

Nhưng cô cũng là một trong số ít huấn luyện viên nữ hàng đầu tại các đội bóng đại học lớn hiện nay. Luật Title IX, luật dân quyền liên bang được ban hành trong sửa đổi Giáo dục năm 1972, đã thúc đẩy đầu tư cho thể thao nữ đại học, nhưng đồng thời cũng khiến nam giới quan tâm nhiều hơn đến các vị trí huấn luyện này.

Muffet McGraw đã dành 33 năm làm huấn luyện viên trưởng đội bóng rổ nữ tại Đại học Notre Dame ở Mỹ.

Trước thời điểm đó, 90% huấn luyện viên ở thể thao đại học dành cho nữ là phụ nữ. Đến năm 2019, con số này chỉ còn 40%. McGraw đã không thể im lặng thêm nữa.

“Tôi đã hơi mệt mỏi khi nhìn quanh và thấy toàn là các huấn luyện viên nam,” McGraw chia sẻ. “Và tôi cũng mệt mỏi với câu hỏi ‘bà có bao giờ thuê một người đàn ông không?’ Tôi đã làm việc với các huấn luyện viên nam suốt cả sự nghiệp, nên tất nhiên là có. Nhưng tôi nghĩ điều quan trọng là tôi phải nói rõ việc thuê phụ nữ cũng quan trọng không kém.”

“Năm đó, đội của tôi là đội duy nhất có toàn bộ ban huấn luyện là nữ tại giải Final Four, và có rất nhiều phụ nữ nói với tôi: ‘Tôi cổ vũ cho đội của bà vì tôi ủng hộ phụ nữ’. Sau bài phát biểu của tôi, tôi nhận thấy NBA bắt đầu thuê thêm nữ trợ lý huấn luyện viên, và tôi hy vọng điều đó đã khơi dậy một cuộc trò chuyện rộng rãi hơn. Nhưng mọi thứ vẫn còn quá mới mẻ – chúng ta cần đến lúc mà điều đó trở thành điều bình thường.”

Sau khi dẫn dắt 20 cầu thủ bước vào WNBA và được ghi danh vào Ngôi đền Danh vọng bóng rổ, McGraw, năm nay 64 tuổi, đã chính thức kết thúc sự nghiệp huấn luyện. Học trò cũ đồng thời là trợ lý của bà suốt 12 năm, Niele Ivey, đã kế nhiệm vai trò huấn luyện viên trưởng – trở thành người phụ nữ da đen đầu tiên dẫn dắt một đội thể thao tại trường đại học này. Đó chính là sự tiến bộ mà McGraw luôn theo đuổi: “Cuối cùng cũng có một HLV trưởng người Mỹ gốc Phi tại Notre Dame – ở mảng thể thao nữ, chúng ta vẫn còn thiếu sự đa dạng – vì vậy tôi rất vui vì nhiều lý do khi cô ấy đảm nhận vị trí này. Có rất nhiều phụ nữ tài năng trong môn thể thao của chúng ta, nhưng chúng ta vẫn chưa làm tốt trong việc chuẩn bị để họ trở thành huấn luyện viên trưởng.”

“Và tôi nghĩ điều đó là trách nhiệm của HLV trưởng.”

Dù McGraw từng lo ngại rằng bà sẽ mất đi tiếng nói sau khi nghỉ hưu, nhưng những gì bà làm kể từ đó chứng minh điều ngược lại. Bà vừa bắt đầu giảng dạy một lớp học về lãnh đạo thể thao tại Trường Kinh doanh của Notre Dame, và trong thời gian giãn cách xã hội, bà còn tổ chức các chương trình quyên góp thực phẩm để giúp đỡ các gia đình gặp khó khăn.

Bà cũng tổ chức một buổi hỏi – đáp trực tuyến về vai trò lãnh đạo của phụ nữ với Serena Williams. “Trên sân, cô ấy luôn đầy tự tin, nhưng khi bước vào các cuộc họp tài chính, đột nhiên mọi người lại cư xử như thể cô ấy chỉ là ‘một người phụ nữ’. Vì vậy thật tuyệt khi những phụ nữ theo dõi có thể thấy rằng tất cả chúng ta đều đang chiến đấu cùng một trận chiến.”

“Chúng ta phải trao quyền cho nhau và đưa thêm người phụ nữ khác theo khi chúng ta có chỗ ngồi trên bàn đàm phán. Nhưng chúng ta cũng cần đàn ông đồng hành và sẵn sàng trao cơ hội cho phụ nữ.”

McGraw đã chứng minh cam kết của mình trong việc nâng đỡ những người phụ nữ xung quanh bà.

Mùa hè năm ngoái, bà gặp Cathy Engelbert – người hiện đang là Ủy viên trưởng của WNBA – người từng là học trò của McGraw tại trường Lehigh vào giữa thập niên 1980. Gần 40 năm sau, Engelbert – giờ là người phụ nữ quyền lực nhất trong làng bóng rổ – tìm đến McGraw để xin lời khuyên.

“Chúng tôi gặp nhau trước khi cô ấy nhận lời mời dẫn dắt WNBA. Chúng tôi nói chuyện về lời đề nghị đó và tôi nói, ‘cô rất phù hợp với công việc này, nó sẽ rất tuyệt vời’. Và kể từ đó đến nay, chúng tôi vẫn trao đổi – về cách chúng tôi đang làm việc và cách cô ấy điều hành mọi thứ.”

Nghe có vẻ bà vẫn là một huấn luyện viên, chứ không phải một người đã nghỉ hưu. McGraw bật cười: “Đúng vậy, hầu hết với các học trò thì vẫn như thế. Chúng tôi không nói chuyện hàng ngày hay hàng tuần, nhưng khi có điều gì đó lớn lao xảy ra trong cuộc sống họ, họ sẽ gọi cho tôi.”

“Tôi thích điều đó. Tất cả là về mối quan hệ và sự kết nối mà bạn tạo ra – đó chính là bản chất thật sự của việc làm huấn luyện viên.”

Sau khi dẫn dắt 20 cầu thủ bước vào WNBA và được vinh danh vào Ngôi đền Danh vọng của bóng rổ, McGraw, 64 tuổi, đã kết thúc sự nghiệp huấn luyện của mình.